Sự tích ông Công ông Táo
Sự tích ông Công ông Táo có nguồn gốc từ ba vị thần Thổ Công, Thổ Địa, Thổ Kỳ của Lão giáo Trung Quốc. Nhưng được dân gian Việt Nam lưu truyền thành sự tích "2 ông 1 bà" - Thần Đất, Thần Nhà, Thần Bếp và người dân vẫn quen gọi chung là Táo Quân hoặc ông Táo.
Theo sự tích, Táo Quân là những người có công lớn với nhân dân, được Ngọc Hoàng cử xuống trần gian để cai quản bếp núc, trông nom nhà cửa, đất đai và ghi chép lại những việc làm tốt xấu của gia chủ. Hàng năm, vào ngày 23 tháng Chạp, Táo Quân sẽ cưỡi cá chép hóa rồng về trời báo cáo với Ngọc Hoàng.
Sự tích ông Công ông Táo bắt đầu từ câu chuyện về hai vợ chồng Phạm Lang và Thị Nhi. Phạm Lang là một người hiền lành, tốt bụng, còn Thị Nhi là một người phụ nữ đảm đang, tháo vát. Họ sống với nhau rất hạnh phúc, nhưng rồi một ngày, Phạm Lang bỗng qua đời.
Thị Nhi buồn rầu, cô đơn, không biết làm thế nào để sống tiếp. Một hôm, cô đang ngồi khóc thì có một ông tiên hiện ra và bảo:
"Ta là thần Thổ Công, ta thấy nhà ngươi hiền lành, tốt bụng nên ta muốn giúp đỡ. Ta sẽ cho ngươi một người chồng mới, nhưng người đó phải là một người hiền lành, tốt bụng như ngươi."
Thị Nhi nghe vậy thì rất vui mừng. Cô vâng lời thần Thổ Công và kết hôn với một người đàn ông tên là Cao. Cao là một người hiền lành, tốt bụng nhưng lại rất nghèo khổ. Thị Nhi không hề chê bai Cao mà luôn yêu thương, chăm sóc anh hết mực.
Một hôm, Phạm Lang từ cõi âm trở về. Anh nhìn thấy Thị Nhi đang sống hạnh phúc với Cao thì rất đau khổ. Anh quyết định tìm cách chia rẽ Thị Nhi và Cao.
Một hôm, Phạm Lang giả dạng thành một ông già ăn xin đến nhà Thị Nhi. Anh kể cho Thị Nhi nghe rằng Cao là một người lừa đảo, chỉ lợi dụng tình yêu của cô để chiếm đoạt tài sản. Thị Nhi tin lời Phạm Lang và đuổi Cao đi.
Cao rời đi, Thị Nhi sống một mình trong căn nhà trống vắng. Cô rất buồn bã và nhớ Cao. Một hôm, cô đang ngồi khóc thì có một bà tiên hiện ra và bảo:
"Ta là thần Thổ Địa, ta thấy nhà ngươi hiền lành, tốt bụng nên ta muốn giúp đỡ. Ta sẽ cho ngươi một người chồng mới, nhưng người đó phải là một người hiền lành, tốt bụng như ngươi."
Thị Nhi nghe vậy thì rất vui mừng. Cô vâng lời thần Thổ Địa và kết hôn với một người đàn ông tên là Lang. Lang là một người hiền lành, tốt bụng nhưng lại rất giàu có. Thị Nhi không hề chê bai Lang mà luôn yêu thương, chăm sóc anh hết mực.
Phạm Lang biết được chuyện này thì rất tức giận. Anh quyết định tìm cách giết chết Lang để chiếm đoạt Thị Nhi. Một hôm, Phạm Lang giả dạng thành một người đàn ông lạ mặt đến nhà Thị Nhi. Anh đưa cho Thị Nhi một con cá chép và nói:
"Con cá này rất quý giá, nhưng nó lại bị trúng độc. Nếu ngươi muốn cứu nó thì phải mổ bụng lấy ruột ra và nấu cháo cho nó ăn."
Thị Nhi nghe vậy thì rất thương con cá và làm theo lời Phạm Lang. Khi mổ bụng con cá ra, Thị Nhi vô tình bị trúng độc và chết.
Cao biết được chuyện này thì rất đau khổ. Anh quyết định lên trời để gặp Ngọc Hoàng và kể cho Ngọc Hoàng nghe chuyện. Ngọc Hoàng nghe xong thì rất tức giận. Ngài sai người xuống trần gian bắt Phạm Lang và Thị Nhi về xử tội.
Phạm Lang và Thị Nhi bị đày xuống địa ngục. Họ phải chịu nhiều khổ cực và hối hận về những việc làm của mình.
Một hôm, Phạm Lang và Thị Nhi được Ngọc Hoàng cho phép trở về dương gian để làm Táo Quân. Họ sẽ cưỡi cá chép hóa rồng về trời báo cáo với Ngọc Hoàng về những việc làm tốt xấu của con người trong một năm.
Sự tích ông Công ông Táo là một câu chuyện cảm động về tình nghĩa vợ chồng và sự trừng phạt của Trời cao đối với những kẻ gian ác. Câu chuyện này đã được lưu truyền trong dân gian Việt Nam từ bao đời nay và trở thành một nét đẹp văn hóa truyền thống của người Việt.
Theo truyền thống của người Việt, ông Công ông Táo là hai vị thần chuyên cai quản bếp núc trong nhà. Vào ngày 23 tháng Chạp hàng năm, ông Công ông Táo sẽ lên Thiên đình báo cáo công việc của gia chủ trong năm qua.
Văn khấn cúng ông Công ông Táo
Chuẩn bị lễ vật
- Lễ vật cúng ông Công ông Táo gồm:
- Mâm ngũ quả: Ngũ quả là mâm trái cây gồm 5 loại quả khác nhau, thường là chuối, bưởi, cam, quýt, táo.
- Cỗ mặn: Cỗ mặn thường có gà luộc, xôi, bánh chưng, canh, nem, giò, rau xào,...
- Cỗ chay: Cỗ chay thường có các món chay như nấm, rau, củ, quả,...
- Hoa tươi: Hoa tươi thường là hoa cúc, hoa hồng, hoa lay ơn,...
- Trầu cau: Trầu cau là biểu tượng cho sự may mắn, hạnh phúc.
- Gạo, muối: Gạo, muối là những vật phẩm tượng trưng cho sự no đủ, thịnh vượng.
- Tiền vàng: Tiền vàng là vật phẩm tượng trưng cho tài lộc.
- Bộ tam sinh: Bộ tam sinh gồm lợn, gà, bò.
- Bát hương: Bát hương là nơi thờ cúng ông Công ông Táo.
Văn khấn cúng ông Công ông Táo
Nam mô A Di Đà Phật (3 lần)
Con lạy chín phương trời, mười phương chư Phật, chư Phật mười phương.
Con kính lạy Hoàng thiên, Hậu thổ, chư vị tôn thần.
Con kính lạy ngài Đông trù tư mệnh Táo phủ Thần quân, ngài cai quản bếp núc trong nhà của mỗi gia đình.
Tín chủ chúng con là: (tên gia chủ)
Ngụ tại: (địa chỉ gia chủ)
Hôm nay là ngày 23 tháng Chạp năm (niên hiệu), tín chủ chúng con thành tâm sắm sửa lễ vật, hương hoa, trà quả, thắp nén tâm hương dâng lên trước án.
Chúng con thành tâm kính mời ngài Đông trù tư mệnh Táo phủ Thần quân giáng lâm trước án thụ hưởng lễ vật.
Chúng con kính mời ngài chứng giám cho lòng thành của chúng con, phù hộ cho gia đình chúng con được bình an, mạnh khỏe, thịnh vượng, vạn sự tốt lành.
Chúng con lễ bạc tâm thành, kính lễ cầu xin, mong ngài phù hộ độ trì.
Nam mô A Di Đà Phật (3 lần)
Cách cúng ông Công ông Táo
- Sau khi chuẩn bị đầy đủ lễ vật, gia chủ đặt mâm cúng ở trước bàn thờ gia tiên.
- Thắp nhang và đọc bài khấn cúng.
- Sau khi đọc bài khấn, gia chủ khấn vái mong ông Công ông Táo phù hộ cho gia đình trong năm mới.
- Cuối cùng, gia chủ hạ lễ và thụ hưởng.
Ghi chú
- Nếu gia chủ muốn cúng chay thì có thể thay thế các món mặn bằng các món chay.
- Nếu gia chủ muốn cúng bộ tam sinh thì có thể thay thế bằng cá, tôm, cua,...
- Sau khi cúng xong, gia chủ nên hóa vàng mã và mang cá chép ra sông, hồ thả.
Ý nghĩa của việc cúng ông Công ông Táo
Theo truyền thống của người Việt, ông Công ông Táo là hai vị thần chuyên cai quản bếp núc trong nhà. Vào ngày 23 tháng Chạp hàng năm, ông Công ông Táo sẽ lên Thiên đình báo cáo công việc của gia chủ trong năm qua. Do đó, người Việt thường cúng ông Công ông Táo vào ngày này để cầu mong cho gia đình được bình an, may mắn trong năm mới.
Lễ cúng ông Công ông Táo là một phong tục truyền thống của người Việt Nam, được tổ chức vào ngày 23 tháng Chạp hàng năm
Lễ cúng này nhằm tiễn các vị thần Táo Quân về trời để báo cáo công việc của gia đình trong năm qua và cầu mong cho gia đình một năm mới an khang thịnh vượng.
Lễ vật cúng ông Công ông Táo thường bao gồm:
- Mũ ông Công ba cỗ hay ba chiếc: Hai mũ đàn ông và một mũ đàn bà. Mũ dành cho các ông Táo thì có hai cánh chuồn, mũ Táo bà thì không có cánh chuồn.
- Gà luộc hoặc 1 khổ thịt vai luộc
- 1 bát canh mọc
- 1 đĩa xào thập cẩm
- 1 đĩa giò
- 1 đĩa xôi gấc
- 1 đĩa chè kho
- 1 đĩa hoa quả
- 1 ấm trà sen
- 3 chén rượu
- 1 quả bưởi
- 1 quả cau, lá trầu
- 1 lọ hoa đào nhỏ
- 1 lọ hoa cúc
- 1 tập giấy tiền, vàng mã
Lễ cúng ông Công ông Táo thường được thực hiện vào buổi chiều ngày 23 tháng Chạp. Sau khi bày lễ, thắp hương và đọc văn khấn xong, đợi hương tàn lại thắp thêm một tuần hương nữa, lễ tạ rồi hóa vàng mã và thả cá chép ra ao, hồ, sông, suối.
Văn khấn cúng ông Công ông Táo thường được viết theo các mẫu có sẵn hoặc được sư thầy viết theo yêu cầu. Văn khấn thường có nội dung thỉnh mời các vị thần Táo Quân về trời báo cáo công việc của gia đình trong năm qua và cầu mong cho gia đình một năm mới an khang thịnh vượng.
Thả cá chép là một nghi thức quan trọng trong lễ cúng ông Công ông Táo. Cá chép là một loài vật linh thiêng, có khả năng hóa rồng, giúp các vị thần Táo Quân vượt qua sông Ngân Hà để lên trời.
Lễ cúng ông Công ông Táo là một nét đẹp văn hóa truyền thống của người Việt Nam. Lễ cúng này thể hiện tấm lòng thành kính của con cháu đối với các vị thần Táo Quân, đồng thời cầu mong cho gia đình một năm mới an khang thịnh vượng.